Het napoleontisch Burgerlijk Wetboek was aan vernieuwing toe en dus heeft de wetgever (o.m.) het verbintenissenrecht in een nieuw jasje gestoken. Het nieuwe boek 5 Verbintenissen van het Burgerlijk Wetboek heeft verschillende nieuwigheden in petto. In deze insight bespreekt Forum Advocaten de invoering van de imprevisieleer.
Elke ondernemer weet dat wanneer het onmogelijk is geworden om een contractuele of wettelijke verbintenis na te komen, er sprake is van overmacht. Maar wat als de uitvoering van een verbintenis niet onmogelijk is geworden, maar in aanzienlijke mate is verzwaard of bemoeilijkt ten gevolge van onvoorzienbare en ontoerekenbare omstandigheden? In dat geval spreekt men van imprevisie of hardship.
Imprevisie werd traditioneel niet aanvaard in de Belgische rechtsorde. Slechts in geval van overmacht, kon een schuldenaar aan zijn verbintenis ontsnappen. Vaak leverde dit onbillijke situaties op, reden waarom de wetgever imprevisie nu wel heeft opgenomen in het nieuw Burgerlijk Wetboek (art. 5.74 nieuw BW).
De wetgever heeft thans voorzien dat de schuldenaar kan vragen om de overeenkomst te heronderhandelen met het oog op de aanpassing of beëindiging ervan indien aan de volgende vereisten is voldaan:
Het uitgangspunt blijft echter dat overeenkomsten de partijen tot wet strekken. Slechts in uitzonderlijke omstandigheden kan men een beroep doen op deze bepaling.
Bovendien is deze bepaling van aanvullend recht, zodat partijen het recht op heronderhandelingen en het recht om het contract te wijzigen in geval van imprevisie contractueel kunnen uitsluiten of moduleren.
Tijdens de onderhandelingen blijven de partijen verplicht om hun contractuele verbintenissen na te komen. Indien de onderhandelingen worden afgewezen of indien ze zouden mislukken, kan de rechter het contract (geheel of gedeeltelijk) beëindigen, in voorkomend geval met terugwerkende kracht, waarbij die terugwerkende kracht hoogstens kan teruggaan tot de datum van wijziging van omstandigheden. Op verzoek van één van de partijen kan de rechter het contract ook aanpassen.
Natuurlijk is het ook van belang om te weten wanneer al deze nieuwe wetgeving in werking treedt. Gelet op de publicatie van het nieuwe boek 5 “Verbintenissen” op 1 juli 2022, zal dit boek in werking treden op 1 januari 2023. De nieuwe wetgeving zal van toepassing op alle rechtshandelingen en rechtsfeiten die hebben plaatsgevonden na de inwerkingtreding van deze wet.
Heeft u nog vragen over deze nieuwe wetgeving of twijfelt u om het nieuwe verbintenissenrecht nu reeds toe te passen op uw contracten? Neem dan zeker contact op met de specialisten verbintenissenrecht van Forum Advocaten zodat zij u op maat kunnen adviseren.
De invoering van de knock out-regel inzake algemene voorwaarden, de algemene regeling inzake onrechtmatige bedingen, nietigverklaring op eenzijdige kennisgeving, anticipatieve ontbinding, prijsvermindering als sanctie, misbruik van omstandigheden bij de totstandkoming van het contract, de nieuwe regeling inzake (overdreven) schadebedingen,…